سوپاپها به عنوان یکی از اجزای حیاتی موتور سیکلت تحت فشارهای زیادی قرار میگیرند. تقریباً در هر ساعت ۲۵۰۰ بار باز و بسته شده و زمانبندی آن توسط میله بادامک انجام میشود. گاهی به دلایل مختلف این قطعه دچار مشکلاتی میشود که باید با بررسی علائم خرابی سوپاپ موتور سیکلت مشکل را بررسی و برطرف کرد.
سوپاپ چیست؟
قبل از آنکه با علائم خرابی سوپاپ موتور سیکلت آشنا شوید، بهتر است بدانید سوپاپ چیست. این قطعه بر روی سیلندر موتور قرار داشته و وظیفه ورود هوا به داخل سیلندر را برعهده دارد.
در زمان صورت گرفتن عمل احتراق بسته شده و در نتیجه آن گازهایی که از سوخت بنزین به وجود آمدهاند، خارج میکند. جنس سوپاپ از آلیاژ فولادی ترکیب کروم، نیکل، سیلیس و … است.
تعداد سوپاپها در هر موتور متفاوت است، بهعنوان مثال موتورهای جدید دارای چندین سوپاپ هستند که مصرف سوخت موتور را کم میکنند. ولی به طور معمول هر سیلندر موتور دارای معمولاً دو سوپاپ است که یکی برای هوا و دیگری برای دود است.
خرابی یک یا چند سوپاپ میتواند منجر به کاهش قدرت و مصرف سوخت یا حتی خرابی کامل موتور شود، پس نباید در تعمیر و یا تعویض آن کوتاهی کرد. علائم خرابی سوپاپ موتور سیکلت را بشناسید تا در صورت بروز در اولین فرصت برای رفع آن اقدام نمایید.
اجزا سوپاپ موتور سیکلت
سوپاپ موتور سیکلت از اجزای مختلفی ساخته شده است که عبارتند از:
ساق و بشقابک سوپاپ
این قسمت باریک و استوانهای شکل بوده و در گیت حرکت میکند. قسمت پهن آن که به صورت دایره است بشقابک سوپاپ گفته شده که در قسمت سیت سوپاپ قرار دارد.
گیت سوپاپ
گیت همان راهنمای سوپاپ است که حرکت رفت و برگشت ساق در آن انجام میشود. این قطعه جلوی انجام حرکتهای عرضی ساق را میگیرد.
کاسه نمد سوپاپ
این قطعه جلوی نفوذ روغن به داخل گیت را گرفته و مانع انفجار روغن سوزی در داخل محفظه میشود.
خار سوپاپ موتورسیکلت
سوپاپ دو خار دارد که به صورت نیم دایره هستند. زمانی که خار به بیرون کشیده شود، فنر سوپاپ شل شده و میتوان سوپاپ را خارج کرد.
فنر سوپاپ
سوپاپ دارای دو فنر یکی بزرگ و یکی کوچک است. فنر کوچک داخل فنر بزرگ قرار داشته و زمانی که فنرها را خارج کنید، سوپاپ نیز خارج میشود. فنرها مجهز به واشر بوده که حکم تکیه گاه آن را داشته وجلوی تماس مستقیم سیلندر و فنر را میگیرند. این واشرها در زیر فنر قرار داشته و از جنس فولاد سخت هستند.
همچنین بخوانید: تشخیص و 4 علائم روغن سوزی موتور سیکلت
آشنایی با علائم خرابی سوپاپ موتور سیکلت
سوپاپ موتور سیکلت وقتی خراب شود، نشانههایی در آن ظاهر میشود. در زیر به علائم خرابی سوپاپ موتور سیکلت اشاره شده است:
صدای غیرطبیعی
اولین نشانه خرابی این قطعه تولید سروصدای غیرطبیعی و زیاد مانند تراشه و سرسره است. همان ابتدای شروع به کار میتوان به آن پی برد.
کاهش قدرت
کاهش توانایی و عملکرد موتور نیز از نشانههای بروز مشکل در این قطعه است. در این صورت به دیگر اجزای موتور نیز فشار آمده و عملکردشان را مختل میسازد.
افزایش مصرف سوخت
افزایش ناگهانی مصرف سوخت نیز میتواند از علائم خرابی سوپاپ موتور سیکلت باشد. وقتی که موتور خراب باشد، نیاز به کار بیشتری دارد؛ در نتیجه مصرف سوخت افزایش مییابد.
سیاه شدن دود خروجی
در صورت خراب شدن این قطعه دودی که از اگزوز موتور خارج میشود، به رنگ سیاه و آلوده است که سبب آلودگی هوا نیز میگردد.
افزایش دمای موتور
از دیگر نشانههای این مشکل این است که موتور شروع به داغ شدن میکند. این مورد بسیار خطرناک بوده و احتمال آتش سوزی وجود دارد.
لرزش یا قطع و وصل ناخوداگاه موتور، راهاندازی مشکل موتور و… از دیگر علائم خرابی سوپاپ موتور سیکلت هستند. برای تشخیص دقیق و تعمیر خرابی سوپاپ، بهتر است به یک تکنسین متخصص موتور سیکلت مراجعه کرده و پس از عیبیابی اقدام به رفع آن کنید.
علت های خرابی سوپاپ
خراب شدن سوپاپ میتواند به علل متعددی رخ دهد که برخی از این موارد عبارتند از:
خمیدگی سوپاپها
خمیدگی سوپاپ زمانی رخ میدهد که سوپاپ با پیستون در تماس باشد که علت آن عدم تنظیم فاصله بین گوید سوپاپ و سیت است. مورد دیگری که باید رعایت شود جای قرار گرفتن تسمه تایم است.
چنانچه تسمه در جای مناسب خود نباشد، در صورت جابهجا شدن چند دندانه، در تنظیم زمان باز شدن سوپاپ اختلال ایجاد کرده و عملکرد موتورسیکلت به خطر میاندازد. همچنین تسمه تایم کهنه و فرسوده نیز خود عاملی برای خمیدگی سوپاپ است که حتماً باید به موقع آن را تعویض نمود.
سوپاپ سوخته
در صورت آببندی غیر اصولی شاهد عدم خروج گازهای احتراق میان سوپاپ و نشیمن خواهید بود که در نتیجه آن وقتی سوپاپ بسیار داغ شده باشد، آببندی به درستی انجام نمیشود. برای آببندی سوپاپ جدید سر سیلندر و سوپاپ را نزد تراشکاری برده آن را ببندی کنید. استفاده از روغن سنباده و آچار لاستیک نیز گزینه مناسبی برای انجام اینکار است.
جرم گرفتگی سوپاپ
دیگر دلیل خرابی سوپاپ جرم گرفتگی و رسوب آن است که منجر به کند شدن حرکت میشود. در این حالت که موتور یا سخت کار میکند یا به طور کل از کار میافتد.
راههای جلوگیری از خرابی سوپاپ موتور سیکلت
برای آنکه سوپاپ موتور سیکلت خراب نشود، میتوان اقداماتی انجام داد. استفاده از سیستم خنککننده تمیز و کارآمد، تمیز نگهداشتن فلز سطحی و کفی سوپاپ به منظور عدم رسوب گرفتن در این مورد پیشنهاد میشود.
همچنین تعویض به موقع تسمه تایم، استفاده از سوختهای با کیفیت به منظور جلوگیری از تجمع کربن بر روی نشیمنگاه سوپاپ، رعایت و بررسی فاصله استاندارد میان گاید و سیت سوپاپها، استفاده از گاز سازگار با موتور میشود. اقدامات فوق میتواند علاوه بر حفظ عملکرد و افزایش عمر مفید موتور، سبب کاهش هزینههای تعمیرات شود.
کلام پایانی
موتور سیکلت دارای قطعهای به نام سوپاپ است که هوا را وارد سیلندر میکند. این بخش از جنس فولاد بوده و شامل اجزای مختلفی است. برخی اوقات به دلایل مختلفی این قطعه دچار مشکل میشود که نشانههایی در آن بروز میکند. با آشنایی با علائم خرابی سوپاپ موتور سیکلت مشکل را زودتر برطرف کرده و جلوی آسیب دیدن بیشتر آن را بگیرید.